ساعت گیربکس
ساعت گیربکس اتوماتیک به عنوان مغز و فرمان دهنده گيربکس می باشد که تحت فرمان آن، جعبه دنده در حالت های مختلفی قرار می گیرد. در گذشته ساعت گيربکس را از چدن تولید می کردند اما به دلیل داشتن وزن زیاد، امروزه برای ساخت آن از آلومینیوم استفاده می شود که ضمن داشتن کارکرد مشابه، وزن کمتری دارد. ساختار ساعت گيربکس به گونه ای است که در داخل آن مجراهایی تعبیه شده است که محل عبور روغن گیربکس می باشد. هر چه تعداد مجراهای تعبیه شده برای ساعت گيربکس، پیچیده تر باشند، تعداد دنده های گيربکس اتوماتیک نیز بیشتر می شود.
مسیرهای موجود بر روی ساعت گيربکس توسط شیرهایی کنترل می گردند که در گذشته به صورت مکانیکی بودند. با اضافه شدن ECU و TCU به خودروها، امروزه از شیرهای برقی استفاده می شود که امکان کنترل بهتر و دقیق تر آن ها وجود دارد. با عملکرد شیرهای برقی و یا مکانیکی و جاری شدن روغن گیربکس در درون ساعت گيربکس، فشار هیدرولیکی به کلاچ ها وارد می شود و فرآیند تعویض دنده صورت می گیرد. در صورت عملکرد نادرست ساعت گيربکس، روغن گیربکس به مکان مناسب نمی رسد و همین موضوع به گيربکس آسیب می رساند. در ادامه همراه ما باشید تا با جزئیات بیشتری از ساختار و عملکرد ساعت گیربکس آشنا شویم.
بررسی گیربکس اتوماتیک در صنعت خودروسازی
قبل از پرداختن به ساختار ساعت گیربکس، ابتدا قصد داریم به بررسی گیربکس و یا جعبه دنده در خودرو بپرازیم. گیربکس در حقیقت اصلی ترین سیستم انتقال دهنده در خودرو است که از قطعات مختلفی شامل کلاچ، سلکتور گیربکس، جعبه دنده، دیفرانسیل و … تشکیل شده است.
گیربکس توان و فشاری که توسط موتور ایجاد می شود را به یک محور تحت بار منتقل می کند. در حقیقت این گیربکس است که به راننده اجازه می دهد تا خودروی خود را با سرعت های مختلفی کنترل کند.
جعبه دنده ها در دو دسته دستی و اتوماتیک تولید می شوند و در خودروها استفاده می گردند. امروزه در اغلب خودروها، از گیربکس های اتوماتیک استفاده می شود. در گیربکس های اتوماتیک، سیستم کلاچ گیری به صورت کلامل حذف شده است و راننده در تعویض دنده، دخالت فیزیکی ندارد.
ساعت گیربکس اتوماتیک چیست؟
ساعت گیربکس (valve body) و یا بلوک هیدرولیک، مرکز کنترل گيربکس به شمار می رود. این قطعه مهم از جعبه دنده خودرو، متشکل از بخش های مختلفی شامل شیر برقی (salinlode)، کامپیوتر گیربکس (ECU)، سرعت سنج (Speed sensor)، کانال های روغن، سوپاپ و … می باشد.
با اینکه این جزء از جعبه دنده خودرو، دارای ساختار پیچیده ای است، اما عملکرد آن بسیار ساده می باشد. به طوری که روغن گیربکس را به قسمت هایی که نیاز است، هدایت کرده و زمینه تعویض دنده را فراهم می کند.
وظیفه ساعت گیربکس اتوماتیک
ساعت گيربکس تحت عنوان مغز گيربکس نیز نامیده می شود. وظیفه ساعت گیربکس اتوماتیک، کنترل تمامی کارهای گيربکس با استفاده از روغن گیربکس می باشد.
تمامی کانال های روغن گیربکس در ساعت گيربکس قرار دارند. ضمن اینکه در این قسمت سوپاپ ها با استفاده از فشار فنرها، تغییر مکان می دهند. نتیجه تغییر مکان سوپاپ ها، کنترل توربین ها و سروها و در نهایت ضریب دنده در گيربکس است.
برای مثال سوپاپ سه به چهار، دارای وظیفه تعویض ضریب دنده از سه به چهار می باشد. همینطور سوپاپ چهار به سه، عکس این عمل را انجام می دهد و ضریب دنده را از چهار به سه تغییر می دهد.
زمانی که دستور تغییر وضعیت در دنده های گیربکس صادر می شود، کامپیوتر گیربکس به شیربرقی دستور می دهد تا عمل کند. کارکرد اصلی ساعت گيربکس دریافت فرمان از سوی راننده و تصمیم گیری در جعبه دنده است. درست زمانی که تعویض دنده در کامپیوتر گیربکس پردازش می شود و دستور جهت کار شیر برقی صادر می گردد. شیربرقی ها پس از دریافت فرمان، فشار روغن در کانال ها و در داخل جعبه دنده را اعمال می کنند و تعویض دنده از طریق مجموعه کلاچ ها انجام می شود.
ساعت گیربکس اتوماتیک کجا قرار دارد؟
ساعت گيربکس اتوماتیک (Transmission Valve Body) بر خلاف تصور بسیاری از افراد از نظر ظاهری و عملکرد، شباهتی به ساعت ندارد. این قطعه دارای مجراهای تو در تویی می باشد که مسیر عبور جریان روغن است.
بنابراین عملکرد این قطعه کاملا تحت تاثیر روغن گیربکس می باشد. به همین دلیل در قسمت کارتل روغن گیربکس و یا Gearbox Oil Pan جانمایی می شود. در زمان تعویض روغن و صافی گيربکس به راحتی می توان این قطعه را مشاهده کرد.
ساعت گیربکس در اغلب موارد در روغن گیربکس غوظه ور می باشد و وابسته به اندازه گيربکس ، اندازه آن نیز متفاوت است. البته لازم است اشاره کنیم که در برخی از گيربکس ها، ساعت گيربکس خارج از جعبه دنده قرار دارد. اما در اغلب نمونه ها این قطعه در داخل جعبه دنده طراحی شده است.
تنظیم ساعت گيربکس اتوماتیک چگونه انجام می شود؟
به مروز زمان، در شیر برقی و سوپاپ ها اصطکاک ایجاد می گردد و در نتیجه آن، شیارهایی به وجود می آید. با وجود این مشکل، سوپاپ ها قادر به جا به جایی روغن نیستند. به همین دلیل در عملکرد ساعت گیربکس نیز مشکلاتی ایجاد می گردد.
تنظیم ساعت گيربکس به معنای بررسی وضعیت شیر برقی می باشد. شیربرقی در واقع با هدف کنترل جریان روغن، مورد استفاده قرار می گیرد و در صورتی که ضعیف شود و یا دچار خرابی گردد، گيربکس فقط بر روی یک دنده تمرکز می کند و قادر به تغییر ضریب دنده نخواهد بود.
در صورتی که روغن گیربکس تنظیم نباشد و یا از حد تعیین شده کم تر و یا بیشتر باشد، قادر به اعمال فشار مناسب به سوپاپ ها نخواهد بود. در نتیجه راننده هشدار تعویض روغن را مشاهده می کند.
البته تشخیص دقیق این مشکل فقط توسط تعمیرکار ماهر و فعال در زمینه تعمیرات گيربکس امکان پذیر است. بنابراین توصیه می کنیم که تنظیم ساعت گيربکس را به فردی متخصص در این زمینه بسپارید. چراکه در صورت بروز هر گونه اشتباه در تعمیر ساعت گيربکس، ممکن است به دیگر قطعات خودرو نیز آسیب وارد شود که در چنین شرایطی قطعا به پرداخت هزینه بیشتر برای تعمیرات نیاز است.
علائم خرابی ساعت گیربکس اتوماتیک چیست؟
ساعت گيربکس نیز مشابه با دیگر قطعات به کار رفته در داخل خودرو، در معرض خرابی قرار دارد و مشابه با هر قطعه ای دیگر می تواند خراب شود. بنابراین بهتر است که با علائم خرابی در ساعت گيربکس آشنا باشید تا در صورت مشاهده هر یک، سریعا نسبت به تعمیر آن اقدام کنید تا مجبور به پرداخت هزینه زیاد برای تعمیر گيربکس خودروی خود نباشید.
در ادامه به اصلی ترین علائم خرابی ساعت گیربکس اتوماتیک که خبر از خرابی ساعت گيربکس و نیاز به تعمیر آن می دهد، پرداخته ایم.
شنیدن صدای تق تق از گیربکس
از نشانه های مهم خرابی ساعت گيربکس، شنیدن صدای تق تق از قسمت جعبه دنده خودرو می باشد. این صدا در زمان های شتاب گیری، ترمز گیری و تعویض دنده شدت پیدا می کند.
البته این صدا ممکن است در زمانی که دنده عقب می گیرید و حرکت رو به سمت عقب دارید نیز شنیده شود. دلیل اصلی بروز این مشکل، به صورت صد در صدی خرابی ساعت گيربکس نیست. گاهی مشکل در فشار روغن گیربکس نیز منجر به شنیدن صدای تق تق از جعبه دنده می شود. شناسایی دقیق مشکل بایستی که توسط یک تعمیرکار صورت گیرد.
پرش دور موتور در هنگام تعویض دنده
در فرآیند تعویض دنده در گيربکس های اتوماتیک، دور موتور در یک فرآیند نسبتا آرام، افت می کند. این مشکل زمانی که ساعت گيربکس مشکلی داشته باشد، به شیوه ای متفاوت تر صورت می گیرد. به طوری که در زمان تعویض دنده، دور موتور به صورت ناگهانی و لحظه ای افزایش پیدا می کند و در نهایت افت می کند.
وجود مشکل در معکوس دادن
اگر خودرو در معکوس دادن دچار مشکل است و دیرتر از حد نرمال، دنده را کم می کند، احتمالا فشار روغن به خوبی وارد ساعت گیربکس نمی شود. به همین دلیل است که در معکوس دهی مشکل وجود دارد.
تأخیر در تعویض حالت گیربکس
زمانی که قصد دارید موقعیت دنده را تغییر دهید، با قرار گرفتن دسته دنده در موقعیت جدید، گیربکس نیز در همان حالت قرار می گیرد، به طوری که راننده آن را حس می کند.
برای درک بهتر، تصوی کنید دسته دنده در حالت خلاص (N) قرار دارد و می خواهید آن را به دنده عقب (R) یا جلو (D)ببرید. با حرکت دسته دنده، گیربکس نیز باید بدون تاخیر و در مدت زمان بسیار کوتاهی، در همان حالت دنده عقب یا حرکت رو به جلو قرار بگیرد. در حالی که تغییر حالت گیربکس با تاخیر بیش از دو ثانیه همراه است، احتمالا در ساعت گیربکس مشکلی وجود دارد.
تغییر دنده های نادرست
تغییر دنده نادرست، به دلیل وجود مشکل در کلاچ ها، باندها و ساعت گيربکس ایجاد می شود. به عنوان مثال تصور کنید زمانی که نیاز است دنده سبک شده، گیربکس دنده را سنگین می کند اما بلافاصله نیز دنده را کم کرده و به دنده قبلی باز می گردد. در برخی موارد دلیل بروز این مشکل، اختلال در عملکرد ساعت گيربکس می باشد.
تعویض دنده لغزشی
ممکن است در هنگام رانندگی با خودرویی که دارای گیربکس دستی است، لغزش کلاچ را احساس کنید، این مشکل در هنگام رانندگی با گیربکس اتوماتیک ایجاد نمی شود.
وقتی ساعت گیربکس دچار مشکل شده باشد، شما در هنگام رانندگی با خودرویی با گیربکس اتوماتیک، احساسی مشابه با گیربکس های دستی را خواهید داشت. به طوری که پدال گاز را پایین می آورید تا خودرو شتاب بگیرد اما دور موتور افزایش پیدا می کند و سرعت همچنان بی تغییر است.
البته در اغلب موارد، دلیل این موضوع فرسودگی دیسک است که بایستی تعویض شود. اما گيربکس های اتوماتیک دارای ساختار پیچیده ای هستند، به طوری که گرفتگی یکی از دریچه های ساعت گيربکس و عدم جریان یافتن صحیح روغن نیز منجر به بروز این مشکل می گردد.
تعویض دنده خشن
با توجه به طراحی گيربکس های اتوماتیک، بایستی که دارای حرکت روان باشند تا اینگونه کیفیت رانندگی بهبود پیدا کند. در صورت بروز خرابی در ساعت گیربکس، تغییر دنده خشن می شود به طوری که راننده آن را احساس می کند.
در حقیقت به جای اینکه تغییر دنده به آرامی صورت گیرد ، به سختی انجام می شود و نتیجه آن پرتاپ خودرو به سمت مقابل است. در صورت مشاهده این مشکل، خودروی خود را به تعمیرگاه ببرید تا با رفع مشکل از بروز مشکلات جدی تر جلوگیری گردد.
روشن شدن چراغ چک با کد خطاهای مشخص
یکی دیگر از نشانه هایی که خبر از خرابی ساعت گيربکس می دهد، روشن شدن چراغ چک است. همینطور در صورتی که پس از دیاگ زدن کد خطا شامل یکی از موارد P0705 ،P0715 ،P0730 ،P0751 ،P0783 ،P0829 ،P2707 در دستگاه دیاگ نمایش داده شود. یعنی ساعت گيربکس نیاز به تعمیر دارد.
در نظر داشته باشید که تمامی مشکلاتی که به آن ها پرداختیم، ممکن است به صورت مقطعی ظاهر شوند و پس از کمی رانندگی برطرف گردند. اما در برخی موارد اگر حتی پس از نیم ساعت رانندگی، مشکل ادامه دار باشد، بایستی برای اینکه منجر به بروز مشکلات بیشتر نشوند، سریعا برطرف گردد.
راهنمای خرید ساعت گیربکس
اگر شما نیز برای تنظیم و یا خرید ساعت گیربکس 206 اتومات، ساعت گیربکس مزدا 3 ، ساعت گیربکس ماکسیما، ساعت گیربکس سانتافه، ساعت گیربکس al4، ساعت گیربکس مزدا نیو، ساعت گیربکس اچ سی کراس و … نیاز به تعمیرکاران متخصص در یک مجموعه معتبر دارید، می توانید بر روی دانش و تجربه متخصص گیربکس هاب حساب کنید.
به طور کلی تنظیم و یا تعمیر ساعت گیربکس امری تخصصی می باشد و در صورتی که آن را به دست افراد غیرمتخصص بسپارید، ممکن است به دلیل آسیب های بیشتر به هزینه بالاتری برای تعمیر نیز نیاز داشته باشد. بنابراین در این زمینه ریسک نکنید و تعمیرات گیربکس و قطعات آن را به دست کارشناسان مجرب بسپارید.
سخن آخر
کار تنظیم ساعت گیربکس اتوماتیک و تعمیر ساعت گیربکس اتوماتیک، نیازمند دانش و مهارت است. صرفا اطلاع از اینکه ساعت گیربکس چیست و چه وظیفه ای دارد و علائم خرابی آن کدام است، نمی توان به تعمیر و رفع مشکل گيربکس پرداخت. کارشناسان گیربکس هاب دارای سال ها تجربه در این زمینه هستند. می توانید برای جلوگیری از مشکلات بیشتر برای جعبه دنده خودروی خود و حل مشکل با کمترین هزینه، از طریق شماره تماس های درج شده در وبسایت، اقدام به دریافت خدمات نمایید.
همینطور در صورتی که مایل هستید از قیمت ساعت گیربکس مطلع شوید، می توانید برای استعلام قیمت ساعت گیربکس مگان، قیمت ساعت گیربکس ساندرو، قیمت ساعت گیربکس مزدا 3، قیمت ساعت گیربکس اتومات ایکس 33، قیمت ساعت گیربکس 207 اتومات، قیمت ساعت گیربکس اسپورتیج و … از طریق راه های ارتباطی با کارشناسان گیربکس هاب در ارتباط باشید.
از سایت گیربکس هاب می‌توانید گیربکس و قطعات گیربکس را تهیه کنید. لیست فروش گیربکس و قطعات گیربکس و روغن گیربکس:
